Wpływ pracy na nocnej zmianie

Praca na nocną zmianę potrafi być sporym obciążeniem dla pracowników służby zdrowia. . Może znacząco zwiększać poziom stresu w ich życiu zawodowym i prywatnym, a także wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne oraz samopoczucie.

Z perspektywy społecznej praca na nocną zmianęutrudnia relacje osobiste, zwłaszcza gdy wielu członków rodziny lub znajomych funkcjonuje w dzień, kiedy pracownicy służby zdrowia odsypiają pracę w nocy. Praca zmianowa wpływa również na plany towarzyskie ze względu na rozmijające się harmonogramy, a także na możliwość spędzania czasu z rodziną czy ze znajomymi , co z kolei może szkodzić relacjom i budowaniu więzi. Osoby będące rodzicami muszą dodatkowo zapewnić opiekę nocną swoim dzieciom, kiedy sami są w pracy.

Praca w godzinach nocnych jest także poważnym obciążeniem fizycznym. Może rozregulować rytm okołodobowy organizmu, doprowadzając do zmian fizycznych, mentalnych i behawioralnych w cyklu 24-godzinnym, w procesach, które normalnie uzależnione są od naturalnego światła i ciemności¹. Organizm naturalnie budzi się w ciągu dnia i śpi w nocy, co w szczególności utrudnia pracę na nocną zmianę².

Zakłócenia rytmu okołodobowego mogą wpływać na zdrowie oraz kluczowe funkcje organizmu, w tym uwalnianie hormonów, nawyki związane z żywieniem i trawieniem czy temperaturę ciała1. Praca w nocy może skutkować też chronicznym zmęczeniem, zaburzeniami snu, bezsennością czy nadmierną sennością³. Sen jest ważny dla zachowania dobrego stanu zdrowia, gdyż pomaga mózgowi w odpowiednim funkcjonowaniu, sercu i naczyniom krwionośnym w regeneracji, a także wpływa na to, jak organizm reaguje na insulinę oraz dba o kondycję układu odpornościowego4. Praca w systemie rotacyjnym może prowadzić do poważniejszych schorzeń, w tym do większego ryzyka wystąpienia zespołu metabolicznego, cukrzycy, chorób układu krążenia czy raka5, które mają długofalowy wpływ na zdrowie, samopoczucie i jakość życia.

Z perspektywy zdrowia psychicznego praca zmianowa może wywoływać napięcie emocjonalne i psychiczne. Osoby pracujące w służbie zdrowia mogą odczuwać zmienność nastrojów, większą nerwowość i drażliwość³. W niektórych przypadkach może to też powodować poważniejsze schorzenia, takie jak stany lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne czy paranoje³.

Skutki społeczne, psychiczne i fizyczne mogą negatywnie wpływać na jakość wykonywanej pracy oraz poziom satysfakcji. . Chroniczne zmęczenie oraz brak snu zaburzają koncentrację ³, co może prowadzić do błędów oraz potencjalnie uniemożliwiać zapewnianie najlepszej opieki pacjentom. Zwiększa się też prawdopodobieństwo nieobecności w wyniku chorób, rotacji oraz wyniszczenia organizmu³.

Jak przygotować się do pracy na nocną zmianę

W przypadku pracowników służby zdrowia pracujących na nocną zmianę, długość zmian może się różnić. , Zwykle jednak można zaobserwować pewne elementy wspólne – osoby te mogą pracować 7 nocy z rzędu, a następnie mieć 5 dni wolnego lub pracować 3 noce z rzędu i mieć 4wolne dni.

Wskazówki, które pomogą przygotować się do nocnych zmian:

• Zrobienie zakupów na początku tygodnia oraz rozplanowanie posiłków i przekąsek z wyprzedzeniem pomoże w wygospodarowaniu czasu na sen pomiędzy zmianami.

• Powiadomienie członków rodziny oraz współlokatorów o pracy w nocy pomóże w utrzymaniu ciszy w domu w trakcie dnia i pozwoli na wyspanie się po pracy. ,.

• Stworzenie harmonogramu, który będzie obejmować prace domowe, takie jak sprzątanie czy gotowanie, oraz aktywności takie jak ćwiczenia czy spędzanie czasu z rodziną i ze znajomymi⁶ pomoże w zachowaniu właściwego balansu

Stworzenie sprzyjającego miejsca do spania, które będzie zaciemnione, ciche i wygodne pozwoli na jakościowy sen ⁷. Odetnij światło wpadającego przez okna za pomocą grubych zasłon, a także usuń źródła białego i niebieskiego światła (np. zegarki, telefony komórkowe czy telewizor) z sypialni⁷. Możesz też użyć zatyczek do uszu lub urządzeń generujących biały szum, aby blokować inne dźwięki w domu⁷.

Wskazówki dotyczące pracy w trakcie nocnej zmiany

Kieruj się poniższymi wskazówkami, aby lepiej radzić sobie z pracą podczas nocnej zmiany:

• Noś wygodne ubrania i buty

• Zdrzemnij się 10-20 minut podczas przerwy⁸. Zwiększy to Twój poziom energii i pomoże w zachowaniu koncentracji.

• Rozmawiaj ze współpracownikami , aby utrzymać czujność ⁷.

• Pij dużo wody, aby odpowiednio się nawadniać⁸.

• Jedz częściej mniejsze posiłki⁸,.

• Unikaj potraw bogatych w tłuszcze, cukry i węglowodany, gdyż mogą one obniżać poziom energii i zwiększać uczucie zmęczenia⁹.

• Wypij kawę przed rozpoczęciem nocnej zmiany, aby obniżyć senność., Unikaj kofeiny na 4 do 6 godzin przed planowanym snem, aby nie utrudniała Ci zaśnięcia w domu⁹.

Jak zresetować zegar biologiczny po pracy na nocną zmianę?

Praca wiele nocy z rzędu, a następnie powrót do zmian dziennych może stanowić wyzwanie i zakłócać działanie zegara biologicznego czy rytmu okołodobowego. Istnieje kilka strategii, które pracownicy służby zdrowia mogą wykorzystać do resetowania swojego zegara biologicznego. :

• Rozważ utworzenie harmonogramu spania, który będzie zapewniał choćby częściowe pokrywanie się godzin snu¹⁰. Na przykład, jeśli pracujesz na nocną zmianę i wracasz rano do domu (o 7:00 lub 8:00), śpij tak długo, jak tylko zdołasz¹⁰. W dni wolne możesz spróbować dostosować godziny snu, kładąc się do łóżka dopiero późno w nocy (o 3:00 lub 4:00 nad ranem) i śpiąc do połowy dnia (do południa lub 13:00).

• Unikaj niespania przez długie godziny na początku i na końcu serii nocnych zmian¹⁰, na przykład nie śpiąc przez cały dzień przed pierwszą nocną zmianą lub przez cały dzień po ostatniej z serii nocnych zmian¹⁰. Brak snu przez zbyt wiele godzin może zwiększać ryzyko wystąpienia wypadków i urazów oraz powtarzających się problemów ze snem¹⁰.